Voorbeeldgedrag is voorspelbaarheid creëren: doe wat je ook van de anderen verwacht.
In het leiden van hun medewerkers lijken managers vooral gericht op een goede beheersing van kennis en vaardigheden. Pas als de houding of het gedrag van de medewerker afwijkt, wordt deze daar op aangesproken. De vraag is of een corrigerende aanpak wel echt motiveert.
Een positievere insteek is wanneer de medewerker het juiste, gewenste gedrag ziet bij zijn manager.
Herken je dit voorbeeld?
In een bedrijf is er de afspraak dat de plantsoenen tussen de verschillende bedrijfsgebouwen op de site niet betreden worden.
Op een dag verlaat de productiedirecteur de productiehal en rept zich naar een volgende vergadering in het administratief gebouw. Hij heeft haast en besluit de kortste weg, over het plantsoen, te nemen. Enkele medewerkers hebben dit gezien. Een tijdje later blijkt dat medewerkers die van het ene naar het andere gebouw moeten, ook de verkorte weg nemen. Het gras verdwijnt onder de vele voetstappen; een “olifantenpaadje” is gecreëerd.
En herken je dit voorbeeld?
Een bedrijf kiest voor het invoeren van een Lean cultuur. Dit houdt ondermeer in dat processen gestroomlijnd worden, verliezen opgespoord en weggewerkt worden, het productieproces centraal staat en elke leidinggevende een dienende rol heeft tegenover de productiemedewerkers. De leidinggevenden passen hun eigen leidersgedrag aan: zij zijn systematisch op de werkplek, vergaderen rechtopstaand aan productieborden op de werkplek. Ze zijn direct en rechtstreeks beschikbaar en aanspreekbaar voor elke medewerker, zijn daadkrachtig en lossen snel problemen op…
De leiders zitten niet (meer) in ivoren torens, in conclaven, in hun eigen maalstroom. Zij zijn deel van het basisproces geworden. Dit concreet voorbeeldgedrag zorgt er voor dat iedereen gedreven is om snel, performant de bestaande processen te beheren, te beheersen en te verbeteren.
Je moet je als leidinggevende heel erg bewust zijn van je gedrag op de werkvloer. Iedereen observeert en ziet jouw gedrag. Jouw gedrag wordt als de norm ervaren. Men gaat er zich aan spiegelen. Jouw gedrag is een referentiepunt. Door zich te gedragen zoals de leider zich gedraagt, probeert de medewerker zich te confirmeren aan de interne cultuur. Men ontwikkelt dezelfde houding, tics, vormen van humor, smaak.
Om een gedragscultuur te creëren en te borgen zet je als leider voorbeeldgedrag in met je hoofd, je hart én je handen. Met je hoofd zoek je samen met medewerkers naar de beste oplossingen en methodieken die de cultuur realiseren en ondersteunen. Met je hart ben je betrokken, gemotiveerd en beleef je de gedragscultuur. Met je handen zet je de cultuur om in daad en actie.
Een Lean leader in een Lean cultuur
De leider werkt volgens eigen standaard werkafspraken rond bvb. werkoverleg, opvolging, visual management, rapporteringen. Hij is gedisciplineerd. Hij is een leraar en een coach, wil weten en begrijpen en betrekt anderen bij het zoeken naar voortdurende verbeteringen. Hij is gemotiveerd om de Lean werkwijze te implementeren, voelt hoe anderen in dit proces betrokken zijn en is gepassioneerd om anderen warm te maken voor het Lean gebeuren. Actie gebeurt op de werkplek en dat is precies waar hij meestal is.
Voorbeeldgedrag is geloofwaardigheid opbouwen: wees authentiek
Het is een concrete doorvertaling van de beoogde bedrijfscultuur, met daaraan gekoppelde bedrijfswaarden.
Bijvoorbeeld: als “passie voor continu verbeteren” een kernwaarde is binnen een Lean cultuur, dan is het concreet leidersgedrag: nooit tevreden zijn met het status quo en daarover met medewerkers praten, hen hierrond prikkelen en problemen en kansen om te verbeteren zichtbaar maken, de juiste, open vragen stellen, dagelijks opvolgen en bespreken van verbeteringen en projecten.
De leidinggevende moet zich bewust zijn van zijn eigen persoonlijke waarden en principes, en deze verbinden met die van de organisatie. Hij moet kleur bekennen. Zo niet, dan blijft voorbeeldgedrag kunstmatig, onecht en minder effectief.
Hij bouwt geloofwaardigheid op omdat hij integriteit toont in de persoonlijke verbinding met anderen.
Voorbeeldgedrag is wederkerigheid stimuleren: leer van elkaar
Als het management het goede voorbeeld geeft, dan volgt de rest van de organisatie uiteraard niet vanzelf. In een bedrijf spelen vele interactieprocessen een rol: de manier waarop medewerkers als mens met elkaar omgaan, opvattingen, gewoonten en communicatievormen.
Een voorbeeldig leider wil oprecht medewerkers betrekken, op sleeptouw nemen. Hij wil inspireren maar laat tegelijkertijd ook feedback toe op zijn gedrag. Hij is immers bereid ook te leren en zijn gedrag effectief aan te passen in functie van het belang van de organisatie.
Voorbeeldgedrag is finaal: verbinden
Tussen richting en stijl, tussen bedrijfswaarden en persoonlijke opvattingen, tussen inspiratie en aspiratie, tussen impliciete cultuur en concrete gedragscodes, tussen leidinggevende en medewerker. Sterke bedrijven zijn deze waarin op een bewuste manier het voorbeeldgedrag mee op de agenda geplaatst wordt.
